Terapia Neuromotoryczna

Daje poczucie bezpieczeństwa i komfort psychiczny. Mogą z niej korzystać pacjenci z zaburzeniami neurologicznymi i sensorycznymi. Regularnie stosowana przynosi zaskakujące efekty zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Rozmowa z…
ANETA GICZEWSKA
mgr rehabilitacji ruchowej,
pedagogiem specjalnym
www.acentrum.pl

– Co to jest terapia neuromotoryczna i na czym ona polega?
– Jest to metoda rehabilitacji, oparta na rozwoju neuromotorycznym człowieka. Podobnie jak w innych metodach neurorozwojowych (NDT Bobath, Vojty, Ayres), podczas terapii uwzględnia się poszczególne fazy rozwoju ruchowego człowieka. Za pomocą stymulacji obszarów neuromotorycznych i torowania nerwowo-mięśniowego dąży się do wyzwolenia prawidłowych reakcji odruchowych i nastawczych, a jednocześnie dąży się do wyhamowywania reakcji nieprawidłowych (patologicznych wzorców ruchowych). Terapia neuromotoryczna polega na odpowiedniej stymulacji sensomotorycznej (czuciowo-ruchowej). W praktyce jest to połączenie elementów i technik zaczerpniętych z kilku metod neurofizjologicznych, takich jak m.in. NDT-Bobath, integracja sensoryczna J. Ayres, ruch rozwijający W. Sherborne, rytmiczny ruch K. Linde i H. Bloomberga, integracja odruchów S. Goddard. Wykorzystujemy tu także techniki stosowane w masażu klasycznym i innych metodach manualnych. Podczas terapii stosujemy następujące bodźce:

  • powierzchowny dotyk (masaż) skóry w obrębie całego ciała (głaskanie, rozcieranie uciskanie, rozciąganie),
  • głęboki dotyk (masaż proprioceptywny) w obrębie mięśni i stawów (ugniatanie, rozcieranie, wibracja),
  • stymulację punktów neuromotorycznych. Punkty neuromotoryczne są obszarem reakcji, na którym za pomocą stymulacji dotykowej proprioreceptywnej, wyzwalane są określone ruchowe odpowiedzi mięśniowe. Celem tych zabiegów jest uaktywnienie mięśni.
  • stymulację przedsionkowo-proprioceptywną (ruch)
    – Stymulacja bierna – bierny ruch kończynami i tułowiem dziecka według różnych wzorców
    – Stymulacja czynna (zamierzona) – Zachęcanie dziecka do pełzania, czworakowania, pionizowania się, oraz do sięgania, chwytania przedmiotów i manipulowania nimi.

– Kto może korzystać z takiego rodzaju terapii?
– Terapię neuromotoryczną wykorzystuje się u wszystkich pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi i sensorycznymi, choć we wstępnych założeniach miała być stosowana głównie w rehabilitacji małych dzieci, które w okresie płodowym lub okołoporodowym doznały uszkodzenia OUN. Obecnie w naszym ośrodku obejmujemy opieką terapeutyczną dzieci z różnymi wyzwaniami rozwojowymi, przede wszystkim z zaburzeniami neurologicznymi, powstałymi w wyniku urazu lub uszkodzenia OUN, np. podczas porodu, ale także z wrodzonymi wadami rozwojowymi, zniekształceniami i aberracjami chromosomowymi. Pracujemy tą metodą także z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną, autyzmem nadpobudliwością psychoruchową i deficytem uwagi (ADHD), dysleksją i innymi problemami szkolnymi.

– Czy tylko dzieci mogą korzystać z tej formy terapii?
– Elementy tej metody są wykorzystywane także u dorosłych, szczególnie w profilaktyce i leczeniu zespołów bólowych kręgosłupa oraz w leczeniu wad postawy.


GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TERAPII NEUROMOTORYCZNEJ
Normalizacja napięcia mięśni odpowiadających za prawidłową postawę i prawidłowy wzorzec ruchowy, a przez to niedopuszczanie do powstania wtórnych zmian anatomicznych (przykurczów i zniekształceń kostno-stawowych).Regulacja motoryki mięśni w celu uzyskania właściwego lub zbliżonego do normy wzorca ruchu (uzyskanie przez dziecko kontroli nad swoimi mięśniami, a dzięki temu nad ruchami całego ciała).Normalizacja zaburzeń czucia powierzchownego i głębokiego (nadwrażliwość, podwrażliwość).Doskonalenie świadomości własnego ciała i poszczególnych jego części (rozwijanie schematu ciała).Doskonalenie koordynacji całego ciała w aktywnościach z zakresu dużej i małej motoryki.Poprawa kontroli i planowania ruchu.Wzmocnienie bezpieczeństwa emocjonalnego

– Czy terapia neuromotoryczna jest wskazana dla dzieci z epilepsją?
– Bardzo często trafiają do nas dzieci z MPD, u których padaczka jest zaburzeniem współtowarzyszącym, a także dzieci, u których występują powtarzające się napady uogólnionych drgawek toniczno-klinicznych (zespół Westa i Lennoksa Gestauta). Dzieci te bardzo dobrze znoszą taki rodzaj stymulacji, przede wszystkim, dlatego, że jest ona naturalna i bezpieczna. Bazuje głównie na dotyku i propriocepcji, który u dzieci z padaczką jest często jedyną zalecaną i wskazaną formą stymulacji. Jest to grupa dzieci, u których proces terapeutyczny przebiega długo i efekty nie są tak szybko zauważalne. Powtarzające się napady powodują uszkodzenie OUN, co manifestuje się utratą umiejętności wykonywania poprzednio wyuczonych funkcji. Negatywne skutki pogłębiają również silne leki przeciwpadaczkowe. Proponowana przez nas terapia, prowadzona systematycznie i kompleksowo (we współpracy z neurologiem oraz innymi specjalistami) daje dziecku szerokie spektrum możliwości rozwojowych i w konsekwencji przynosi oczekiwane efekty.

– Jak często należy korzystać z terapii?
– Nasi pacjenci korzystają z tego rodzaju terapii zazwyczaj raz lub dwa razy w tygodniu. Trwa ona od 45-60 minut i jest oczywiście indywidualnie dostosowana do każdego pacjenta.

– Czy wiek dziecka ma wpływ na efektywność terapii neuromotorycznej?
– Najważniejszą zasadą, jak w każdej metodzie neurofizjologicznej, jest wczesne rozpoczęcie stymulacji układu nerwowego. Najlepsze efekty terapii można osiągnąć u niemowląt i małych dzieci ze względu na zjawisko ?plastyczności mózgu”. Plastyczność mózgu jest to zdolność do przejmowania funkcji tych części mózgu, które nie funkcjonują prawidłowo, oraz zdolność do reorganizacji budowy i działania w odpowiedzi na sygnały płynące ze środowiska zewnętrznego. Mózg ma zdolność do wytwarzania nowych synaps (połączeń między neuronami), które otaczają martwe lub źle funkcjonujące obszary, a dzięki temu wpływa na poprawę rozwoju psychomotorycznego dziecka.

– Czy są dzieci (pacjenci), którzy źle znoszą tego rodzaju terapię?
– Oczywiście zdarza się, że trafiają do nas pacjenci, u których występują różne zaburzenia sensoryczne w tym bardzo często nadwrażliwość lub nawet obronność dotykowa. Są to pacjenci, którzy wyraźnie sygnalizują niechęć do takiej formy stymulacji, unikają dotyku, a zwłaszcza delikatnego głaskania. W takim przypadku terapeuta musi dostosować rodzaj i siłę stosowanych bodźców do takich, które są przyjemne i w pełni akceptowane przez dziecko. Można wówczas rozpocząć terapię np. od głębokiej stymulacji proprioceptywnej. Ważne jest, aby podczas terapii panowała przyjazna dziecku atmosfera zabawy, która zapewnia komfort psychiczny, dobrą komunikację i poczucie bezpieczeństwa. Można zaproponować dziecku zabawę w nazywanie części ciała, liczenie, śpiewanie itp.

– Masaż neuromotoryczny trwa około 60 minut, czy dziecko potrafi tak długo wytrzymać, leżąc?
– Pozycja dziecka w czasie terapii powinna być jak najbardziej zbliżona do prawidłowej tzn. z głową i tułowiem w jednej linii oraz symetrycznie ułożonymi barkami i miednicą. Dziecko w trakcie masażu wygodnie siedzi lub leży. Rolą terapeuty jest tak poprowadzić terapię, aby dziecko w trakcie jej trwania się nie nudziło i żeby była ona dla niego przyjemna. Może być ona prowadzona na materacu, na podłodze lub na stole do masażu.

– Dlaczego w trakcie masażu dziecko jest w ubraniu?
– Dziecko pozostaje w ubraniu, ponieważ zapewnia mu to komfort psychiczny i daje poczucie bezpieczeństwa.

Rozmawiała NINA BEKASIEWICZ